خستگی مزمن و ورزش

این اختلال با خستگی شدید و ناتوان کننده واختلالاتی درخواب و تمرکز مشخص می شود .ملاک های تشخیصی cdc برای خستگی مزمن عبارت است از :
1- خستگی شدید و غیرقابل توضیح به مدت بیش از 6 ماه که واجدخصوصیات ذیل باشد :

الف )اخیراآغاز شده ویا شروع مشخصی داشته باشد

ب)با استراحت برطرف نشود

ج)سبب اختلال کارکردی شود

2- وجودچهار یا بیشتر ازنشانه های ذیل :

الف)اختلال حافظه یا تمرکز

ب)گلودرد

ج)حساس شدن غدد لنفی

پ)درد عضلانی

ت)درد در چندین مفصل

چ)نوع جدید سردرد

ح)خواب بیمار نیروبخش نیست

ی)ضعف متعاقب فعالیت که بیش از 24 ساعت طول بکشد

برخی دیگر از علایم ونشانه هایی که دراین بیماران دیده می شود عبارتند از :مزه تلخی یافلزی در دهان ،اختلال تعادل ،اسهال ،یبوست ،خارش چشم ،تیرگی دید ،بی حسی و یا سوزش انتها ها ،گیجی ،سنگینی ،تب یا احساس تب ،لرز ،تعریق شبانه ،افزایش وزن ،تنگی نفس و تپش قلب و...

درمان روان شناسی :

1- رفتاردرمانی و روان درمانی حمایتی

2- اهمیت دادن و توجه به شکایات بیمار

درمان ورزشی :
ورزشکاران به علت فعالیت بدنی و تحرک ،وضعیت فیزیکی بدن را در شرایطی قرار می دهند که متابولیسم بدن در چهارچوب استاندارد و سلامت قرار میگیرد وترشح هورمون کورتیزول که یک استروئید طبیعی بدن است کاهش پیدا میکند وبا تعریق و دفع سموم از بدن، ورزشکار با مشکلات مربوط به خواب و رفع خستگی مواجه نمی شود .اختلال خستگی به علت عدم موفقیت ساختار جسم برای دریافت خواب remو nrem است که در نهایت سبب خستگی در بیمار وعلایم مرتبط با آن می شود .ورزش های مثل دویدن ،شنا کردن ،کوهنوردی و... بسیار موثردر رفع این اختلال می باشند .
مرضیه اسمعیل زاده-مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان هرمزگان

هورمون رشد و خطرات مصرف آن

سالهای زیادی است که برای درمان کوتاه قدی حاصل از کم کاری غده هیپوفیز از هورمون رشد (GH)استفاده می شود.ورزشکاران تصور می کنند که این هورمون باعث افزایش رشد عضلانی و به طور کلی توده بدون چربی بدن می شود.به طور کلی برخی تحقیقات نشانداده اند که استفاده از هورمون رشد به همراه تمرینات مقاومتی باعث افزایش توده بدون چربی و سرعت ساخت پروتئین کل بدن می شود.استفاده از هورمون رشد پس از بسته شدن صفحات رشد می تواند باعث آکرو مگالی شود.متداول ترین علت مرگ مصرف کنندگان هورمون رشد،نارسائی عضله قلبی (کاردیومیوپاتی)است.عدم تحمل گلوکز ، انواع بیماری قند و بیماری فشار خون نیز می تواند رخ دهد.

· ضخیم شدن پوست و رشد بافت های نرم
· بزرگ شدن اندام های داخلی
· ضعف عضلات و مفاصل
· بیماری قلبی (نارسایی عضله قلب)(کاردیو میوپاتی)
· عدم تحمل گلوکز- دیابت
· افزایش فشار خون
· ایجاد آمادگی برای ابتلا به سرطان به دلیل سلول سازی بیش از حد
· افزایش سرعت ترمیم،بعد از آسیب های استخوانی – عضلانی

اثرات احتمال
· افزایش تجزیه چربی ها که باعث افزایش اسید های چرب آزاد و کاهش چربی بدن می شود . افزایش میزان قند خون

اثرات تأیید شده

· افزایش توده بدون چربی بدن
· کاهش توده چربی
· افزایش چگالی استخوان ها
· افزایش تعادل پروتئین کل بدن

مورد استفاده: در ورزشکاران پرورش اندام،وزنه برداری، پاورلیفتینگ، کشتی

دکتر اسکندر رحیمی مسئول کمیته تغذیه ورزشی پزشکی ورزشی استان فارس

بانوان و نیاز به ورزش

امروزه نیمی از جامعه بشری را زنان تشکیل می دهند و از جهات مختلف دارای اهمیت زیادی بوده و در برنامه ریزی های گوناگون جامعه ، باید در نظر گرفته شوند . یکی از اموری که برای زنان مطرح است ورزش می باشد.
امروزه زنان زیادی در سطح جهان به ورزش های مختلف اشتغال دارند. گروهی ورزشکار حرفه ای اند و تعدادی ورزشکار آماتور ، گروهی به ورزشهای سبک می پردازند و برخی به ورزش های سنگین و خشن گروهی از آنان برای رسیدن به مقامات قهرمانی تلاش می کنند و برخی برای حفظ سلامتی و تناسب اندام ؛ و عده بیشتری از زنان نیز با ورزش و ورزشکار بودن بیگانه اند و یا حتی از آن بیزارند، حال باید دانست کار کدامین گروه از زنان صحیح تر بوده و به صلاح نزدیک تر است.
تاریخچه ورزش زنان:
زنان در جوامع کهن و باستانی به شدت از ورزش و حتی تماشای مراسم ورزشی منع می شوند اما با پیشرفت جوامع پای زنان نیز به میادین ورزشی و عرصه مسابقات باز شد.
در کتاب زن و ورزش چنین آمده است: حتی در مراسم و آیین های ویژه مذهبی و اجتماعی که تا پیش از برپایی المپیاد در یونان باستان برگزار می شد، و بعد از آن در المپیاد باستانی که به منظور پرورش جسم و روان نونهالان و جوانان ترتیب یافته بود و هر چهار سال یک بار برگزار می شد، زنان حق ورود و تماشا نداشتند. و نخستین زنی که سنت مرد سالاری در عرصه ورزش و مسابقات را درهم شکست زنی به نام «هیپوهریا» بود که با تلاش و پشتکار خاص خود توانست پای زنان را به عرصه ورزش و میدان مسابقات ورزشی یونان باز کند.
گروهی از کارشناسان و دانشمندان با ورزش کردن زنان به شدت مخالفند اما موافقان ورزش زنان هم کم نیستند.
ورزش و تحرک برای زنان لازم و ضروری است زیرا تأمین بهداشت جسم و روان برای زنان که در دوره ها و مراحل مختلف زندگی پر مسئولیت خویش ، مراحلی چون بارداری و زایمان و از همه مهمتر،پرورش و تربیت فرزندان را پشت سر می گذارند، از اهمیتی والا برخوردار است.
تحقیقات نشان می دهد که شروع عادت ماهانه در دختران و زنان ورزشکار ، دیرتر از غیر ورزشکار است، این تأخیر به نوبه خود تأثیرات مثبتی را برای دختران در بر دارد ، چنان که رشد اندام ها را در جهت طبیعی ، بیشتر خواهد بود. همچنین در این دختران ورزیده و تمرین دیده ، مقدار مطلق و نسبی جِرم عضلاتشان از دختران هم سن تمرین نکرده بیشتر می باشد و علاوه بر آن در سنین بالا تمرینات منظم ورزشی باعث کاهش فشار خون ، پایین آوردن تعداد ضربان قلب و افزایش ظرفیت هوازی همراه با کاهش در صد چربی هم در زنان و هم در مردان می گردد که نهایتاً منجر به پیشگیری از آترواسکلروز( بیماری عروقی خونی) وبیماریهای قلبی می شود.
ورزش های توأم با اعمال وزن روی بدن سبب تقویت استخوان وجلوگیری از پوکی استخوان (عارضه ای که در بانوان در دوران یائسگی با آن روبرو خواهند شد)می گردد.
در نتیجه تمرینات ورزشی مداوم جریان خون در مغز افزایش می یابد، افزایش جریان موجب اکسیژن رسانی و تغذیه بهتر نرون های مغز شده و از تنگ شدن عروق مغز جلوگیری می کند.این تأثیرات موجب پیشگیری از فراموشی و زوال توانمندی های ذهنی در سالمند ی می شود.
تحقیقات بسیاری نشان داده است که ورزش علاوه بر اینکه ابزارارزشمندی برای حفظ سلامت جسمانی است رابطه نزدیکی با سلامت روانی و بویژه پیشگیری از بروز ناهنجاری های روانی دارد.
ورزش از اضطراب و افسردگی می کاهد ، اعتماد به نفس را افزایش می دهد و خود پنداره را تقویت می کند.ورزش بویژه در سنین کودکی و نوجوانی مقر سالمی برای آزاد کردن انرژی های اندوخته شده است و این خود بسیار لذت بخش و آرامش دهنده است.
شرکت در فعالیت های ورزشی به اجتماعی شدن و کسب مهارت و کفایت وهمچنین دوست یابی و ارتباط سالم با همسالان کمک می کند. این خود باعث می گردد که جوانان از رو آوردن به اعتیاد بازداشته شوند.
در جریان فعالیت های ورزشی شدید میزان ترشح اندروفین ها افزایش می یابد و به همین دلیل ورزشکاران پس از انجام تمرینات احساس لذت و آرامش خاصی می کنند که می تواند جایگزین سوء مصرف مواد مخدر در معتادان شود.
دکتر زهرا تمدن
نائب رئیس امور بانوان هیأت پزشکی ورزشی استان فارس

تاثیر امگا 3 بر عملکرد ورزشکاران

فعالیت های مقاومتی شدید با توسعه استرس اکسایشی موجب بروز آسیب بافتی درعضلات اسکلتی و کاهش عملکرد جسمانی ورزشکاران میشود.مصرف امگا 3 به افزایش مقاومت بدن در برابر استرس اکسایشی منجر میشود.

اخیرا دانشمندان توجه خود را بر عوامل غیر کالریک تنظیم کننده ظرفیت کار جسمانی معطوف کرده اند . یکی از این موارد رادیکال های آزاد تولید شده و آنتی اکسیدانها درطول فعالیت های بدنی هستند . اغلب مطالعات نشان داده اند فعالیت های ورزشی منظم، مزایای فراوانی برای سلامتی افراد به همراه دارد اما بعضی از گزارشها حاکی از آن است که یک جلسه فعالیت ورزشی شدید می تواند با تولیدگونه های فعال اکسیژن - نیتروژن موجب آسیب های ناشی از استرس اکسایشی و کاهش عملکرد ورزشی شود از طرفی نتایج برخی از مطالعات قبلی نشان می دهند مداخلات تغذیه ای و استفاده از مکمل های آنتی اکسیدانی می تواند یکی از راه کارهای مناسب برای محافظت در برابر استرس اکسایشی ناشی از فعالیت های ورزشی باشد . یکی از این مکمل ها ، اسید چرب امگا - 3 است که از خانواده اسیدهای چرب اشباع نشده با پیوند چندگانه بوده و مشخص شده مصرف آن می تواند سودمندی های فراوانی در مقابل بیماری های مختلف ازجمله بیماری قلبی - عروقی، دیابت، آلزایمر وآترواسکلرز داشته باشد بعلاوه گزارش داده شده مصرف - امگا - 3 از طریق جلوگیری از پراکسیداسیون لیپیدی ممکن است اثرات ضد اکسایشی داشته باشد. با توجه به اینکه انجام فعالیت های مقاومتی شدید ممکن است با توسعه استرس اکسایشی موجب بروز آسیب بافتی خصوصا درعضلات اسکلتی و کاهش عملکرد جسمانی در ورزشکاران شودو به نظر می رسد اسید چرب امگا 3 تأثیر بیولوژیکی خود را از طریق تغییر در محیط غشای لیپید یا فعال کردن مستقیم سوبستراها به منظور سوخت و ساز انجام می دهدو براساس نتایج چندین تحقیق، افزایش مصرف این اسیدهای چرب ممکن است به افزایش مقاومت بدن در برابر استرس اکسایشی منجر شود. گاهی دیده شده ورزش همانند عفونت یا آسیب، با افزایش سایتوکین های التهابی و پیش التهابی است از طرف دیگر، برخی فعالیت های بدنی ممکن است به آسیب عضلانی منجر شود . آسیب عضلانی به وجود آمده در اثر ورزش، از طریق انقباض مکانیکی عضله شروع شده و سبب تولید و رهاسازی میانجی های التهابی مانند سایتوکین ها و کموکاین ها می شود .

با توجه به اینکه دانش امروزی حاکی ازآن است که در بدن ورزشکاران در حین و بعد از انجام تمرینات ورزشی میزان التهاب بالامی رود و عملکرد ایمنی بدن که قابلیت طبیعی آن، مقابله با عفونت و بیماری است، فعال می شود اسید چرب امگا 3 می تواند بر عملکرد ورزشکاران تاثیر قابل ملاحظه ای داشته باشد.
اسیدهای چرب امگا 3 که از طریق غذا مصرف می شود و مورد استفادة قرار می گیرد، به سه گروه تقسیم می شود (EPA ) ایکوزاپنتانوئیک اسید ؛ (DHA ) دوکوزاهگزانوئیک اسید و (ALA ) آلفا لینولنیک اسید.
فواید امگا ۳ در یک نگاه:
1.کاهش کلسترول و تری گلیسریدهای خون.
۲-کاهش فشار خون.
۳-پیشگیری از بیماریهای قلبی-عروقی. مصرف دو وعده ماهی در هفته خطر سکته و حملات قلبی را تا ۵۰ درصد کاهش میدهد.
۴-کاهش وزن.
۵-درمان و کاهش دردهای مفاصل-آرتریت روماتوئید و آرتروز.
۶-درمان پوکی استخوان. امگا ۳ جذب کلسیم را افزایش داده و رسوب کلسیم را در استخوانها تسهیل میکند.
۷-درمان افسردگی. افرادی که امگا۳ به اندازه کافی دریافت نمیکنند بیشتر مستعد افسردگی میباشند.
۸-التیام سوختگیها. با کاهش التهاب و تسریع التیام زخمها.
۹-امگا ۳ علایم آسم را تخفیف داده و امگا ۶ آن را تشدید میکند.
۱۰-کاهش دردهای قاعدگی.
۱۱-کاهش التهاب در سرتاسر بدن.
۱۲-جلوگیری از تصلب شرایین.
۱۳-شل شدن و گشاد شدن عروق خونی. حفظ انعطاف پذیری دیواره عروق و پیشگیری از تشکیل پلاک در دیواره عروق.
۱۴-جلوگیری از رشد سلولهای سرطانی.
۱۵-افزایش سطح هورمون رشد.افزایش رشد عضلات.
۱۶-کاهش لخته شدن خون. خاصیت ضد انعقادی. کاهش ویسکوزیته (گرانروی) خون.
۱۷-افزایش تمرکز و قوه ادراک.
۱۸-نقش در تکامل مغز و رشد سلولهای عصبی و حفظ سلامتی چشمها (مصرف آن به زنان باردار و شیرده توصیه میگردد). درمان خشکی چشم.
۱۹-کاهش بروز سرطانهای سینه، تخمدان، پروستات، معده و روده بزرگ.
۲۰-کنترل و تعدیل اختلالات خود ایمنی.
۲۱-پیشگیری و یا درمان: آلزایمر- آسم- اختلال کم توجهی- بیش فعالی -اختلال دو قطبی-اختلالات تغذیه ای -سرطانها-اگزما-میگرن-پسوریازیس-آکنه.
۲۲-بهبود توان ذهنی و حافظه.
۲۳-جلوگیری از پیری زود رس.
۲۴-کاهش و پیشگیری از آریتمی.
۲۵-تثبیت انسولین وقند خون.
۲۶-پوست را لطیف و نرم میکند
نیاز ما به امگا ۳
میزان امگا ۳ توصیه شده در روز، برای زنان حدود ۱/۶ گرم و برای مردان ۲ گرم است. عموماً به زحمت نیمی از این نیاز تأمین می‌شود . اما یک نکات بسیار مهم و کلیدی در رابطه با مصرف امگا ۳ و امگا ۶؛ مصرف بیش از حد امگا ۶ می‌تواند تأثیر بازدارنده و مهار کننده بر روی عملکرد امگا ۳ داشته باشد
منابع امگا 3:
ماهی ها (خصوصا ماهی آزاد،شاه ماهی،ساردین،تن،کولی،) آجیل خصوصا گردو،دانه کتان،کلزا،سویا،کنجد،شاه دانه،گوشت حیواناتی که در هوای آزاد پرورش داده می شوند.
دوز مکمل چقدر باید باشد؟
دوز مکمل‌های امگا 3 متفاوت و از 100 میلی‌گرم تا 900 میلی‌گرم متغیر است . شرکت‌های تجاری معمولاً مقادیر امگا 3 را روی بسته‌بندی می‌نویسند.

هنگام مصرف مکمل امگا 3 باید نکته‌ای را رعایت کرد تا جذب آن افزایش پیدا کند؟
بهتر است امگا 3 را همراه با وعده غذای اصلی مصرف کرد زیرا مکمل آن نوعی روغن است و همراه غذا بهتر جذب می‌شود. البته افرادی که بعد از مصرف آن دچار ضعف در پا می‌شوند، می‌توانند مکمل را قبل از خواب مصرف کنند .
سخن آخر: تحقیقات نشان داده، امگا 3 می ‌تواند برای درمان دردهای ناشی از التهاب ناشی از ورزش بسیار مفید باشد. امگا 3 همچنین دردهای شدید ناشی از استرس را کاهش می دهد

اختلافات فیزیولوژیکی ورزشکاران زن و مرد

از نظر کیفی خصوصیات فیزیولوژیکی ورزشی جنس مونث و مذکر مشابه است، ولی از نظر کمی به علت خصوصیات جسمانی از قبیل اندازه و ترکیب جسمانی (کمبود حجم و قدرت عضلات در زنان) و ... وجود یا عدم وجود هورمون جنسی تستوسترون (testostron) زنان قابلیت کمتری دارند.
دکتر زهرا تمدن نائب رئیس هیأت پزشکی ورزشی استان فارس ضمن بیان مطلب فوق اظهار داشت:به طور کلی در خانم ها از نظر کمی قدرت عضلانی یا تهویه ریوی و بازدهی قلب (cardiac output ) تماماً وابسته به حجم توده عضلانی بوده و حدود دو سوم و یا سه چهارم آقایان است.
وی افزود:البته این اختلاف کمی همیشه باعث کاهش بازدهی زنان نمی شود. بخصوص در ورزش هایی که احتیاج به استقامت است، مانند: ماراتون و یا شنای استقامت (نظیر: شنای رفت و برگشت در دریای مانش) خانم ها وضعیت بهتری دارند. میزان چربی زیر جلد که در خانمها بیشتر است در دو مورد فوق می تواند نقش عمده ای داشته باشد که بعداً به طور مفصل مورد بحث قرار خواهد گرفت.
دکترتمدن در ادامه گفت: اختلاف هورمونی بین جنس مونث و مذکر عامل موثری در افزایش بازدهی مردان است. تستوسترون که هورمون جنسی مذکر است، دارای خصوصیات آنابولیکی پرقدرتی است، یعنی باعث افزایش ذخیره پروتئینی بدن و بخصوص تجمع پروتئین در عضلات می شود و مردان غیر ورزشکار با میزان تستوسترون کافی حدود 40% بیش از زنان مشابه عضلانی هستند.
نائب رئیس هیأت بیان داشت:استروژن که هورمون جنسی مونث است، باعث تجمع چربی بخصوص در نواحی پستان ها، لگن و زیر جلد می شود. جنس مونث حدود 50% بیشتر از همتای مرد خود چربی دارد. در نتیجه مردان در ورزش هایی که احتیاج به قدرت و سرعت بیشتری دارند موفق ترند و در ورزش هایی که جهت سوخت و ساز نیازمندچربی بیشتری می باشد شانس بیشتری از مردان دارند.
دکتر تمدن ادامه داد:از طرفی استروژن در دوران بلوغ باعث رشد سریع جسمانی کوتاه مدت و همچنین بسته شدن سریع غضروف رشد می شود، به طوری که رشد طولی خانم ها پس از 16 – 14 سالگی متوقف می شود، ولی در مورد مردان از 18 تا 20 سالگی ادامه دارد، از این روی خانم ها در مقایسه با آقایان اندام کوتاهتری دارند که این خود در ورزش های مختلف موثرتر است.
وی در پایان نیز گفت:سرانجام نباید فراموش کرد که هورمون جنسی روی خلق و خوی موثرند به طوری که تستوسترون باعث حالت خشونت و تهاجم و استروژن باعث خلق و خوی آرام می شود و در ورزش های تهاجمی تستوسترون نقش موثری در افزایش کارایی اعمال می کند

نکاتی درباره ستفاده از داروهای ادرار آور توسط ورزشکاران

این دارو ها در کاهش سریع وزن و رسیدن به رده وزنی مورد نظر موثر باشند،این امر به ویژه در رشته های ورزشی مانند: کشتی،وزنه برداری، بوکس که در رده های وزنی خاصی انجام می گیرند صدق می کند.
مدرها ممکن است برای رفع احتباس مایع ناشی از مصرف استروئیدهای آنابولیک بکار روند. این امر احتمالاً در ورزشکاران پرورش اندام که می خواهند هرچه بیشتر عضلانی بنظر برسند سودمند است.
ورزشکاران ممکن است از دیورتیک ها استفاده کنند تا میزان دفع ادرار را تغییر دهند و باعث تغییر غلظت داروهای غیر مجاز در ادرار شوند. بدین ترتیب ورزشکاری که برای آزمون دارویی انتخاب شده سعی می کند تا حجم ادرارش را بالا برده و داروهای دوپینگ یا متابولیت های آنها را در ادرار رقیق نماید.
مُدرها تنظیم حرارتی را دچار مشکل می کنند و این بی تعادلی می تواند باعث خستگی و کوفتگی عضلانی شود.
اثرات احتمالی
هیچ اثری بر روی نیرو افزائی ندارد
اثرات تأیید شده
کاهش وزن
خطرات
افزایش دمای بدن بدلیل از دست دادن آب ، مهار باز جذب سدیم در کلیه ها ، از دست رفتن الکترولیت ها
مورد استفاده
ورزشکارانی که در رشته های وزنی شرکت می کنند

وقتی ورزش ماهیچه‌‌‌ها را از بین می‌برد

دکتر علیرضا مقتدری، متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران گفت: بعضی افراد فکر می‌کنند هر چه زمان بیشتر در باشگاه بگذرانند، نتیجه بهتری خواهند گرفت این افراد کاملا در اشتباه هستند. تمرینات بیش از حد رشد ماهیچه‌ها را متوقف می‌کند و به جای اینکه بدن دوباره شروع به بازسازی بافت‌های ماهیچه‌ای کند آنها را از بین می‌برد.وی افزود: برخی افراد فکر می‌کنند برای گرفتن بهترین نتیجه باید حتما از جدیدترین تجهیزات استفاده کنند این تصور نیز نادرست است. انواع مختلفی تجهیزات ورزشی در فروشگاه‌ها یافت می‌شود و این مسله معمولا انتخاب را دشوار می‌کند، اما بهترین انتخاب همیشه انتخاب یک جفت دمبل ساده است هنگام کار با دمبل تا عمق ماهیچه‌ها نیز کار می‌کند.دکتر مقتدری همچنین تصریح کرد: یک باور غلط دیگر این است که افراد فکر می‌کنند تا آخرین حد توان باید روی یک ماهیچه کار کرد. افراد باید سعی کنند تمرینات خود را در حد متوسط اما صحیح انجام دهند همچنین می‌توانند بعضی روزها را پرکارتر و بعضی روزها را ملایم‌تر ورزش کنند تا بدن بتوانند نیرویی تازه بیابد.این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی افزود: عده‌ای براین باورند که ماهیچه به چربی تبدیل می‌شود. این باور نیز کاملا نادرست است همانطور که امکان ندارد چربی به عضله تبدیل شود ماهیچه هم هیچ وقت به چربی تبدیل نمی‌شوند ساختن عضله و آب شدن چربی‌ها در بدن، دو عامل کاملا متفاوت هستند و هر دو این مراحل می‌توانند در یک زمان انجام گیرند هرچند خیلی نادر است.